မ်က္ေမွာက္ေခတ္သာသနာ၌ သာသနာျပဳ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ သာသနာေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္ တနည္းအားျဖင့္ သာသနာျပဳနည္းဗ်ဴဟာ (၆) မ်ဳိး ရွိပါသည္။ ၎တုိ႔မွာ …

(၁) တရားေဟာသာသနာျပဳနည္း
(၂) တရားျပသာသနာျပဳနည္း
(၃) စာခ်သာသနာျပဳနည္း
(၄) သင္တန္းပို႔ခ်သာသနာျပဳနည္း
(၅) စာေရး (က်မ္းျပဳ) သာသနာျပဳနည္း
(၆) အသင္းအဖြဲ႕တည္ေထာင္ သာသနာျပဳနည္း တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။

၁။ တရားေဟာသာသနာျပဳနည္း ။ ။ ျမတ္စြာဘုရားမွစ၍ တရားေဟာသာသနာျပဳခဲ့သည္မွာ ယခုဆုိလွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ နီးပါးရွိပါၿပီ။ ျမတ္ စြာဘုရားသည္ မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၌ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔အား တရားဦးေဟာ၍ သာသနာျပဳခဲ့ပါသည္။ ရွင္သာရိပုတၱရာသည္ပင္ ရွင္မဟာအႆဇိထံမွ တရားနာရ၍ ေသာတာပန္တည္ခဲ့ပါသည္။ သာသနာထြန္းကားျပန္႔ပြားေရး သာသနာတည္တန႔္ခုိင္ျမဲေရးတုိ႔အတြက္ တရားေဟာျခင္းသည္ မ်ားစြာေက်းဇူးျပဳပါသည္။ သာသနာမကြယ္ေသးဘဲ တည္ရွိေနဦးမည့္ ကာလတစ္ေလွ်ာက္ တရားေဟာသာသနာျပဳျခင္းသည္ မျဖစ္မေန ရွိေနဦးမည့္ သာသနာျပဳလုပ္ငန္း ျဖစ္ပါသည္။ ရွင္အရဟံထံေတာ္မွတရားနာရ၍ အေနာ္ရထာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္သည့္္အခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာ ျပည္၌ တရားေဟာသာသနာျပဳနည္း တြင္က်ယ္လာခဲ့ပါသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္၊ အနီးစခန္းဆရာေတာ္၊ ထူးႀကီးဆရာေတာ္၊ မင္းကြန္း ဆရာေတာ္၊ သီတဂူဆရာေတာ္၊ ျမစၾက္ာဆရာေတာ္၊ ၀ါးခင္းကုန္းဆရာေတာ္ စသည္တုိ႔မွာ တရားေဟာသာသနာျပဳရာ၌ ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။

၂။ တရားျပသာသနာျပဳနည္း ။ ။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေျပာညႊန္ျပသည့္ နည္းနာမ်ားကို လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံ ႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ေတာ္မူၾကရာမွ အၿမိဳက္တရားအရသာကိုခံစားၾကရၿပီး မိမိတုိ႔ရရွိခံစားဖူးသည့္ တရားထူးတရားျမတ္မ်ားကို ျပန္လည္ပိုု႔ခ်ရင္း သာသနာျပဳသည့္နည္းသည္ တရားျပသာသနာျပဳနည္းျဖစ္ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပရိတ္သတ္ေလးပါးအား ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ေ၀ေနယ်တုိ႔ႏွင့္ သင့္ေတာ္မည့္ ကမၼ ႒ာန္းတရားကို ေဟာေျပာပို႔ခ်ျပသ ညႊန္ၾကားခဲ့ပါသည္။ ရဟန္းပုဂၢဳိလ္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားက ကမၼဌာန္းနည္းမ်ားကိုနာယူၿပီး ကိုယ္တုိင္က်င့္ၾကံပြား မ်ား အားထုတ္ၾကရင္းမွ တရားထူး တရားျမတ္မ်ား ရရွိခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိ႔သုိ႔ တရားျပသာသနာျပဳနည္းသည္လည္း ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ သာသနာျပဳနည္းျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရားသာသနာတည္ရွိေနသမွ် ကာလပတ္လုံး တည္ရွိေနဦးမည့္ သာသနာျပဳနည္းဗ်ဴဟာတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ကမၼ႒ာန္းရိပ္သာမ်ားတည္ေထာင္ၿပီး တရားျပသာသနာျပဳခဲ့သည့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၊ လက္ရွိလည္း တရားျပေန သည့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား မ်ားစြာရွိပါသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္၊ ေ၀ဘူဆရာေတာ္၊ စြန္းလြန္းဆရာေတာ္၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္၊ မုိးကုတ္ ဆရာေတာ္၊ မုိးညႇင္းဆရာေတာ္၊ သဲအင္းဂူဆရာေတာ္၊ ကသစ္၀ုိင္ဆရာေတာ္၊ ေတာ္ကူးဆရာေတာ္၊ ေရႊေတာင္ကုန္းဆရာေတာ္၊ ခ်မ္းေျမ့ ဆရာေတာ္၊ သဒၶမၼရံသီဆရာေတာ္၊ ေရႊဥမင္ဆရာေတာ္၊ ဖားေအာက္ဆရာေတာ္ စသည္တုိ႔မွာ ကမၼ႒ာန္းရိပ္သာမ်ား တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္၍ တရားျပ သာသနာျပဳရာ၌ ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ၾကီမ်ားျဖစ္ပါသည္။

၃။ စာခ်သာသနာျပဳနည္း ။ ။ စာခ်သာသနာျပဳလုပ္ငန္းသည္လည္း ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ကပင္ တည္ရွိခဲ့သည့္ သာသာနာျပဳနည္းဗ်ဴဟာ ျဖစ္ပါသည္။ ပိဋကသုံးပုံတတ္၍ တပည့္မ်ားကို စာေပပုိ႔ခ်သာသနာျပဳရာ၌ ေပါ႒ိလမေထရ္ႀကီးမွာ ထင္ရွားပါသည္။ ျမန္မာျပည္၌လည္း ပုဂံေခတ္ က်မ္းတတ္အေက်ာ္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမွအစ ပခုကၠဴေခတ္ က်မ္းျပဳအေက်ာ္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၊ စံကင္းဆရာေတာ္၊ မစုိးရိမ္ ဆရာေတာ္၊ ျမေတာင္ဆရာေတာ္၊ ၀ိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္၊ မုိးေကာင္းဆရာေတာ္၊ ခင္မကန္ဆရာေတာ္၊ ေတာင္သမန္ဆရာေတာ္၊ ေဂြးခ်ဳိဆရာ ေတာ္၊ ဘုရားႀကီးဆရာေတာ္၊ ေတာင္ၿမိဳ႕ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္၊ ဓမၼိကာရာမဆရာေတာ္၊ ထီးလင္းဆရာေတာ္၊ နႏၵီေသနာရာမဆရာေတာ္၊ ဆီဘန္နီဆရာေတာ္၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္စသည္တုိ႔မွာ စာသင္တုိက္ႀကီးမ်ားတည္ေထာင္၍ စာေပပို႔ခ်ၿပီး သာသနာျပဳရာ၌ ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

၄။ သင္တန္းပို႔ခ်သာသနာျပဳနည္း။ ။ ေရွးေခတ္ ေရွးအခါက ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္း၊ အဘိဓမၼာသင္တန္း၊ ပရိတ္ပ႒ာန္းသင္တန္းစသည္ျဖင့္ ၀ိဇၨာပညာရပ္ဆုိင္ရာ ဘာသာေရးသင္တန္းမ်ား မရွိေသးပါ။ ရွိစရာလည္းမလုိပါ။ ရွိလွ်င္လည္း ေအာင္ျမင္မည္မဟုတ္ပါ၊ အေၾကာင္းမွာ ေရွး ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ပညာေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထိန္းသိမ္းထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ကေလးမ်ားမွန္သမွ် ဘုရားရွိခုိးအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အျပင္ေအာင္ျခင္း၊ အတြင္းေအာင္ျခင္း အပါအ၀င္ ဆယ္ေစာင္တြဲလာပရိတ္ႀကီးမ်ား ေလာကနီတိတုိ႔မွစ၍ သဒၵါ၊ သၿဂႋဳဟ္စသည္တုိ႔ကို မသင္မေနရ သင္ၾကားရေသာေၾကာင့္ လူပုဂၢိဳလ္တုိင္းနီးပါး ဘာသာေရးအေျခခံရွိၾကပါသည္။ အဘိဓမၼာတတ္သိၾက ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အဘိဓဓၼာသင္တန္းဟူ၍လည္းေကာင္း သီးျခားပုိ႔ခ်စရာမလိုေတာ့ပါ။ လြတ္ လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္းကာလ၌ ေခတ္ပညာတတ္ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာရာမွစ၍ ေခတ္မီလိုေသာ မိဘမ်ားက ရဟန္းေတာ္မ်ား အရိပ္အာ၀ါသထဲမွ ကေလးမ်ားကိုဆြဲထုတ္ေခၚယူသြားရာမွ တစ္စစျဖင့္ ဘက (ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းသင္) ပညာေရးမ်ား ဆုံးရႈံးလာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္၌ကား သာသနာျပဳရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ဘြဲ႔တံဆိပ္ပညာေရးေနာက္ အပူတျပင္းလုိက္ေန ၾက၍ ကေလးမ်ား၏ ဘာသာယဥ္ေက်းမႈျဖစ္သည့္ ဗုဒၶစာေပ၀ိဇၨာပညာေရးကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈလာခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိအခါ ကေလးမ်ား၏ ရင္ထဲႏွ လုံးသားထဲ၌ ဘုရားတည္ေပးရန္အလို႔ငွါ ဘာသာတရားကို လက္ဆင့္ကမ္း ေပးရန္အလို႔ငွာ၊ အေျခခံယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းမ်ားမွအစ အဘိ ဓမၼာသင္တန္းမ်ားအထိ သင္တန္းမ်ားေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား သာသနာျပဳရာ၌ အေထာက္အကူျဖစ္ ေအာင္ ေက်ာင္းထုိင္ဘုန္းႀကီး သင္တန္းေက်ာင္းမ်ား၊ ပရိယတၱိတကၠသုိလ္ႀကီးမ်ားလည္း တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္လာခဲ့ၾကပါသည္။

၅။ စာေရး (က်မ္းျပဳ) သာသနာျပဳနည္း ။ ။ သီဟုိဠ္ေခတ္ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ၏ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူသည့္ ပိဋကတ္သုံးပုံ ပါဠိေတာ္မ်ားကို ဖြင့္ဆုိသည့္က်မ္းမ်ားျဖစ္ေသာ အ႒ကထာက်မ္းမ်ားမွစတင္၍ စာေရးသားျခင္း၊ က်မ္းျပဳျခင္း၊ သာသနာျပဳနည္းပညာမ်ား ထြန္းကားလာခဲ့သည္မွာ ယေန႔တိုင္ေအာင္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စာသင္၊ စာခ်၊ စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား အသိအလိမၼာတုိးပြားရန္ အလို႔ငွာစာေရး သားျခင္း၊ က်မ္းျပဳျခင္း သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားသည္လည္း အမွန္တကယ္လုိအပ္သည့္နည္းပညာျဖစ္ပါသည္။ ရွင္မဟာသီလ၀ံသ၊ ရွင္မ ဟာရ႒သာရ၊ မင္းဘူးအရွင္ ဦးၾသဘာသ၊ ဆရာေတာ္ ဦးဗုဓ္၊ လယ္တီဆရာေတာ္၊ မန္လည္ဆရာေတာ္၊ ေညာင္ကန္ဆရာေတာ္၊ ေတာင္ၿမိဳ႕ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္၊ ေတာင္တန္းဆရာေတာ္ စသည္တုိ႔မွာ စာေပက်မ္းဂန္ေရးသားျပဳစုရင္း သာသနာျပဳရာ၌ ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာႀကီးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

၆။ အသင္းအဖြဲ႕ တည္ေထာင္သာသနာျပဳနည္း ။ ။ ေခတ္၏ေတာင္းဆုိမႈ ေခတ္၏လုိအပ္ခ်က္ အရ ေခတ္ႏွင့္လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိေအာင္ သာသနာျပဳလုိၾကသူမ်ားသည္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားတည္ေထာင္၍ သာသနာျပဳလာခဲ့ၾကပါသည္။ လူမႈေရးကိုအေျခခံသည့္အသင္းမ်ား၊ ဘာ သာေရးကိုအေျခခံသည့္အသင္းမ်ား၊ က်န္းမားေရးကိုအေျခခံသည့္အသင္းမ်ား စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိပါသည္။ ယခုအခါ၌ ႏွစ္တစ္ရာ ေက်ာ္ၿပီ ျဖစ္ေသာ သာသနာျပဳအသင္းႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ မင္းကြန္းဘုိးဘြားရိပ္သာ၊ ၀ုိင္အမ္ဘီေအအသင္း၊ မလြန္ဆန္လႈအသင္း၊ ပရိယတၱိသာသနဟိ တ (သက်သီဟ) အသင္းတုိ႔မွာ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားတည္ေထာင္၍ သာသနာျပဳရာ၌ ထင္းရွားေသာအသင္းႀကီးမ်ား၊ သာသနာ့မိခင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ယခုေခတ္တြင္လည္း သီတဂူေဆး႐ုံ၊ ၀ါးခ်က္ေဆး႐ုံ၊ ဇီ၀ိတဒါန သံဃာ့ေဆးရုံႀကီးမ်ား၊ ျဗဟၼစုိရ္အသင္း၊ ေရႊျပည္ဟိန္း ကု သုိလ္ျဖစ္ေဆးခန္းႏွင့္ ေသြးလွဴအသင္းမ်ား၊ သန္႔ရွင္းေရးအသင္းမ်ားသည္လည္း ေခတ္၏ေတာင္းဆုိမႈကို ျဖည့္ဆည္းသည့္အေနျဖင့္ ေပၚ ေပါက္လာေသာ သာသနာျပဳအသင္းမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။
ထိုသာသနာျပဳနည္း (၆) မ်ဳိးတြင္ အနည္းဆုံး ႏွစ္ခုသုံးခုကိုလုပ္ေဆာင္ရင္း ဘက္စုံေအာင္ျမင္သည့္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား လည္းရွိပါသည္။
(၁) လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ စာသင္တုိက္ဖြင့္လွစ္၍ စာခ်၏၊ ေအာင္ျမင္၏။ တရားေဟာ၏၊ ေအာင္ျမင္၏။ တရားျပ၏၊ ေအာင္ ျမင္၏။ စာေရး (က်မ္းျပဳ) ၏၊ ေအာင္ျမင္၏။ သုံးလူ႔ရွင္ပင္ ခုႏွစ္ေန႔ဘုရားရွိခုိးမွစ၍ ေတးထပ္မ်ား အလယ္၊ ဒီပနီက်မ္းမ်ားအဆုံး ဆရားေတာ္ ႀကီးျပဳစုခဲ့သမွ် ထင္းရွားသည့္က်မ္းမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္၌ ဆရာေတာ္၏ အရြယ္မေရြး လူတန္းစားမေရြး ဖတ္႐ႈႏုိင္ေသာ စာေပမ်ား၏ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိင္း ဘာသာေရးအေျခခံရခဲ့ၾကပါသည္။ ကုိးကြယ္မႈ အဆင့္အတန္းျမင့္မားခဲ့ပါသည္။ ခရစ္ ယာန္သာသနာျပဳဆရာတုိ႔ ဆရာေတာ္ႀကီးကို တုိးမေပါက္ပါ။ ယခုခ်ိန္ထိ လယ္တီတုိက္ဟူ၍ မုံရြာမွာထင္ရွားစြာရွိျပီး လယ္တီဆရာေတာ္ အဆက္ဆက္အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ ပရိယတၱိသာသနာထြန္းကား ျပန္႔ပြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိပါသည္။ ပဋိပတၱိဘက္မွာလည္း လယ္တီ ၀ိပႆနာသည္ ယေန႔ထက္တုိင္ မ႐ုိးႏုိင္သည့္ ၀ိပႆနာရႈနည္းအျဖစ္ အမ်ားစုကလက္ခံေနပါသည္။ လယ္တီ ဦးပဒုမ၊ လယ္တီ ဦး၀ိလာသ၊ လယ္တီ ဦးေကာ၀ိဒ၊ လယ္တီ ပ႑ိတဦးေမာင္ႀကီးစသည္ျဖင့္ ဘက္စုံထူးခြၽန္ထက္ျမက္ေသာ သာသနာျပဳသူရဲေကာင္းမ်ားမွာ လယ္တီ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ လက္႐ုံးတပည့္ရင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
(၂) ပထမမစုိးရိမ္ဆရာေတာ္ႀကီး ဘဒၵႏၱသူရိယာဘိ၀ံသ (အဂၢါဘိဓဇ) သည္လည္း ထူးခြၽန္ေသာဆရာေတာ္ႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး သည္ မစုိးရိမ္တုိက္ႀကီးႏွစ္တုိက္ကို တည္ေထာင္ႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ စာသင္သားတုိ႔ ညအခါက်မ္းမ်ား ေလ့လာရာတြင္ လြယ္ကူေအာင္ ပ႒ာန္းႏွစ္ ခ်က္စုေလ့လာနည္းကို တီထြင္ဆန္းသစ္ခဲ့ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ႀကီးႏွင့္သာ အံ၀င္ခြင္က် ကိုက္ညီမႈရွိလွေသာ သိမ့္ေမြ႕နက္နဲခက္ခဲသည့္ ပ႒ာန္းတရားေတာ္ကို လူသာမန္ ရဟန္းသာမန္တုိ႔ ေလ့လာဖုိ႔မလြယ္ကူလွပါ။ တိပိဋိက စာေမးပြဲမ်ားတြင္လည္း ႏွစ္ပုံေအာင္ၿပီးမွ အဘိဓမၼာပ႒ာန္းပုိင္းေရာက္လွ်င္ အခက္ေတြ႔ေနျပီး တစ္ေနေလ့ ထစ္ေနေလ့ရွိၾကပါသည္။ အာဒိကမၼိက တိပိဋိကဓရ မင္း ကြန္းဆရာေတာ္ႀကီးသည္ပင္ ပ႒ာန္းက်မ္းမ်ား အာဂုံေဆာင္ရန္ခက္ခဲေန၍ မစုိးရိ္မ္ဆရာေတာ္ႀကီးထံ နည္းခံခဲ့ရပါသည္။ မစုိးရိမ္ ပ႒ာန္းႏွစ္ ခ်က္စုနည္းျဖင့္ေလ့လာသည့္အခါတြင္ ပ႒ာန္းတရားသည္ အလြန္လြယ္ကူလြန္းသည္ဟုထင္ရေၾကာင္း မင္းကြန္းဆရာေတာ္ႀကီးက မိန္႔ဖူးပါ သည္။ မစုိးရိမ္ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ပ႒ာန္းေလ့လာနည္းသည္ ဤမွ်ထိေအာင္ ေပါက္ေျမာက္ခဲ့ပါသည္။ မစုိးရိမ္ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ လယ္တီ ဆရာေတာ္ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ကဲ့သို႔ နယ္လွည့္တရားမေဟာေသာ္လည္း ဘာသာေရး အခမ္းအနားမ်ား၌ ဆရာေတာ္ၾသ၀ါဒေပးခဲ့သည့္ အဆုံးအမမ်ားမွာ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္၏ နံနက္ခင္းၾသ၀ါဒတရားမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ဘ၀ကိုေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါသည္။ ခ်မ္းေျမ့ေစခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ အျပင္ ဆရာေတာ္သည္ စာသင္သားသံဃာထုအတြက္ အလုပ္ေတြအမ်ာႀကီးလုပ္သြားခဲ့ပါသည္။ မႏၱေလး-ပရိယတၱိသာသနာဟိတ အ သင္း ႀကီးက တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ က်င္းပသည့္ နိကာယ္စာေမးပြဲ၊ မုိးကုတ္ၿမိဳ႕ နိကာယ္စာေမးပြဲႏွင့္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္၌ နိကာယ္စာေမးပြဲမ်ားကုိ တည္ေထာင္ကာ နိကာယ္သာသနာျပဳႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏တပည့္မ်ားသည္လည္း ဆရာေတာ္ႀကီးနည္းတူ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ ခဲ့ၾကပါသည္။ ပရိယတၱိဘက္မွေရာ ပဋိပတၱိဘက္မွာပါ ထူးခြၽန္ထင္ရွားလွသည့္ ဆရာေတာ္အမ်ားစုမွာ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ တပည့္ႀကီးမ်ားျဖစ္ ပါသည္။ မစုိးရိမ္တုိက္မ်ားမွ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားအျပင္ ေမာ္လျမိဳင္ၿမိဳ႕ အဂၢါဘိဓဇ ေတာင္ေလးလုံးဆရာေတာ္ႀကီးႏွင့္ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕ ေ၀ဘူဆရာေတာ္ႀကီးတုိ႔မွာ ထင္ရွားေသာတပည့္ႀကီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ပရိယတၱိသာသနာကို အဓြန္႔ရွည္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ရန္အတြက္ ေက်ာင္းထုိင္နာယက အရည္အခ်င္းသတ္မွတ္မႈကလည္း စံတင္ထုိက္လွပါသည္။ အသက္သိကၡာေတာ္မ်ားႏွင့္ လုပ္သက္သမၻာမ်ားကို ဦးစားေပးမေရြးခ်ယ္ပါ။ ေဆြမ်ဳိးညာတိဟူ၍လည္း ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားပါ။ စြမ္းႏုိင္သူမ်ားကိုသာ ေရြးျခယ္သတ္မွတ္ေတာ္မူပါသည္။ ပရိယတၱိသာသနဟိတ (သက်သီဟ) ဓမၼာစရိယ (အဘိ၀ံသ) ဘြဲ႕ရပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိသာလွ်င္ ေက်ာင္းထုိင္နာယကအျဖစ္ ေရြးျခယ္သတ္မွတ္ ေတာ္မူပါသည္။ မစုိးရိမ္တုိက္ႀကီးမ်ားရွိမည္သည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမဆုိ အဘိ၀ံသဘြဲ႕ရက အလုိအေလ်ာက္ (ေအာ္တုိမက္တစ္) ျဖင့္ တုိက္ တာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ နာယကစာခ်စာရင္း၀င္ ေက်ာင္းထိုင္ေက်ာင္းပုိင္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ခြင့္ရွိပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း မစုိးရိမ္တုိက္ႀကီးမ်ား၌ အဘိ၀ံသဘြဲ႕ရ စာခ်အေက်ာ္ အပါး (၃၀) ေက်ာ္တုိ႔ျဖင့္ ပရိယတၱိသာသနာကို တည္ျငိမ္ခန္႔ညား ယေန႔ထိတုိင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ၾကျခင္းျဖစ္ ပါသည္။
(၃) ဘာသာဋီကာ က်မ္းျပဳအေက်ာ္ ေတာင္ၿမိဳ႕မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ႀကီးသည္လည္း စာသင္တုိက္ဖြင့္သည္၊ ေအာင္ျမင္သည္။ က်မ္းမ်ား ျပဳစုသည္၊ ေအာင္ျမင္သည္။ စာေရးသည္၊ ေအာင္ျမင္သည္။ ဧရာမစာသင္တုိက္ႀကီးအျဖစ္ေအာင္ျမင္ခဲ့၍ ဓမၼကထိကမ်ားကဲ့သို႔ နည္လွည့္ တရားမေဟာေသာ္လည္း ဆရာေတာ္၏ နံနက္ခင္းၾသ၀ါဒမ်ားမွာ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ ဘ၀တစ္ခုလုံး အက်ိဳးရွိခဲ့သည့္ တရားေတာ္မ်ားအျဖစ္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္မ်ား အဆက္ဆက္အုပ္ခ်ဳပ္ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိျပီး ပရိယတၱိ၀ိသာရဒဂုဏ္ႏွင့္ျပည့္စုံေသာ က်မ္းတတ္အေက်ာ္အေမာ္ တပည့္ႀကီးငယ္မ်ား မ်ားစြာေပၚထြန္းခဲ့ပါသည္။ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ ဘာသာဋီကာ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ျပဳစု၍ ေအာင္ျမင္ခဲ့သလုိ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္လည္း ရတနာ့ဂုဏ္ရည္၊ ကိုယ့္က်င့္အဘိဓမၼာဘာသာေသြး၊ ဘုရားဥပ ေဒေတာ္ႀကီး၊ တစ္ဘ၀သံသရာ၊ အနာဂတ္သာသနာ၊ သၿဂႋဳဟ္ဘာသာဋီကာ စသည့္က်မ္းမ်ားကို ေရးသားျပဳစုရာ၌လည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။ ေနတတ္ ထုိင္တတ္ သာသနာျပဳတတ္ေအာင္ ႏုိင္ငံတကာက ေလးစားအားက်ေလာက္ေအာင္ ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးကို ေခတ္မီခမ္းနားစြာ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္ေသာ တပည့္ႀကီးမ်ားႏွင့္ မဟာဂႏၶာရုံတုိက္ခြဲမ်ားမွာ ရာဂဏန္းမက ေထာင္ဂဏန္းမွ်ထိ ရွိပါသည္။ ထုိအထဲတြင္ ကမၻာေအး မဟာဂႏၶာရုံတိပိဋကဓရဆရာေတာ္ ဦးသုမဂၤလာလကၤာရလည္း တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္ၿမိဳ႕ မဟာ ဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ႀကီး၏ သာသနာျပဳနည္း နည္းစနစ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ဖြဲ႕စည္းသည့္ပုံစံ၊ ျပဳစုသည့္က်မ္းမ်ားႏွင့္ေရးသားသည့္စာေပမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ျမန္မာ့အထူးခြၽန္ဆုံး ဂႏၳ၀င္စာရင္း၀င္ စာေရးဆရာအျဖစ္ ေမာ္ကြန္းအတင္ခံရပါသည္။ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ၊ ရတနာ့ဂုဏ္ရည္၊ သၿဂႋဳဟ္ဘာသာဋီကာတုိ႔မွာ လူပုဂၢိဳလ္ ပညာရွိမ်ား အႏွစ္သက္ဆုံးက်မ္းစာအုပ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ယခု ခ်ိန္ထိလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ရုိက္ႏွိပ္ ထုတ္ေ၀ေနရသည့္ ေခတ္အဆက္ဆက္ပညာရွိမ်ား လက္ခံေနမည့္စာအုပ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။
(၄) မင္းကြန္းတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္လည္း ဘက္စုံ ထူးခၽြန္သည့္ဆရာေတာ္၊ စြယ္စုံရဆရာေတာ္ ျဖစ္ပါသည္။ မင္းကြန္း မုိးမိတ္ကုန္းေျမ တိပိဋကေလာင္းလ်ာမ်ား ေမြးထုတ္သည့္ တိပိဋက စာသင္တုိက္ ႀကီးႏွင့္ ရန္ကုန္ စကား၀ါတိပိဋက စာသင္တုိက္ႀကီးမ်ားကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး မရွိေတာ့သည့္ ယေန႔ထိတုိင္ ပိဋကတ္အာဇာနည္းမ်ား ေပၚထြန္းလွ်က္ရွိပါသည္။ ဆ႒တိပိဋကဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱ၀ါယာမိႏၵမွ အစ ဘဒၵႏၱ သီလကၡႏၶာဘိ၀ံသ၊ ဘဒၵႏၱ၀ံသပါလာလကၤာရစသည္ျဖင့္ ပိဋကသုံးပုံ အာဂုံေဆာင္ ဆရာေတာ္မ်ား၊ ေရးေျဖေအာင္ ဆရာေတာ္မ်ား ေပၚထြန္းလွ်က္ရွိပါသည္။ ထု႔ိျပင္ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ရန္ကုန္မႏၱေလး ပရိယတၱိတကၠသုိလ္ ႀကီးမ်ားအတြက္ တစ္ႏုိင္ငံလုံး လုိက္လံအလွဴခံေပးရင္း တရားေဟာ သာသနာျပဳခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ တိပိဋက ေဟာစဥ္တရားမ်ားမွာ ပါဠိ+အနက္+ျမန္မာလုိ ဖြင့္ဆုိခ်က္မ်ားျဖင့္ အဆင့္အတန္းျမင့္လွပါသည္။ ယခုထိတုိင္ ရဟန္းပညာရွိ လူပညာရွိမ်ား လက္ကိုင္ထားရ ကုိးကားေနရသည့္ ခုိင္ခန္႔ေသာ က်မ္းႀကီးမ်ား သဖြယ္ျဖစ္ပါသည္။ ဆ႒သဂၤါယနာ အထိ္မ္းအမွတ္အျဖစ္ ထုတ္ေ၀ရန္ သာသနာ့ဥေသွ်ာင္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ေတာင္းပန္တုိက္တြန္းမႈအရ ေရးသားျပဳစုေသာ မဟာဗုဒၶ၀င္ ၆-တြဲ ၈-အုပ္။ က်မ္းႀကီးမ်ားမွာ သာမန္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ေတာ္တန္ရုံ က်မ္းဂန္ႏွံ႔စပ္သူးမ်ား၏ ပညာအရည္ အခ်င္းဇြဲလုံ႔လ ၀ီရိယျဖင့္ မေရးသားႏုိင္သည့္ က်မ္းႀကီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ရဟန္းပညာရွိ လူပညာရွိမ်ား လက္ကိုင္သုံးစြဲ၍ အားကိုးအားထားျပဳရသည့္ ဂႏၳ၀င္ေျမာက္ ခိုင္မာေသာ က်မ္းႀကီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီး ကဲ့သုိ႔ပင္ ေတးထပ္ ကဗ်ာမ်ား ေရးစပ္ရာမွာလည္း ကၽြမ္းက်င္ ေျပာင္ေျမာက္လွပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ငယ္စဥ္မွစ၍ စပ္ဆုိေရးသားခဲ့ေသာ တိပိဋက ကာဗ်မာလာ လကၤာစာအုပ္ႀကီးမွာလည္း ၀ါသနာရွင္မ်ား အားထားရသည့္ စာအုပ္ႀကီးျဖစ္ပါသည္။ တုိင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ ေဒသႀကီးမ်ားရွိ ေက်ာင္းထုိင္ဘုန္းႀကီးသင္တန္းေက်ာင္းမ်ား ႏုိင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ား တိပိဋက ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမ်ား သည္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ေက်းဇူးတရားမ်ားျဖစ္ပါသည္။
(၅) ေတာင္စြန္း ဓမၼဒူတ အရွင္ပညာေဇာတ ဆရာေတာ္ႀကီးဆုိလွ်င္ စာသင္တုိက္ဖြင့္ၿပီး စာခ်သည္။ ႏွစ္စဥ္နီးပါး ထုိစာသင္တုိက္မွ အေက်ာ္အေမာ္မ်ား ထြက္သည္။ ေအာင္ခ်က္ေကာင္းသည္၊ ရိပ္သာဖြင့္၍ တရားျပသည္။ ႏွစ္စဥ္ေယာဂီဦးေရ ေလ်ာ့သည္မရွိ တုိးျမဲတုိးသည္။ စာေရးက်မ္းျပဳသည္။ ဆရာေတာ္ျပဳစုေသာ တရားစာအုပ္မ်ားမွာ ပရိယတ္က်မ္းဂန္ႏွံ႔စပ္ေသာ စာခ်အေက်ာ္ ဆရာေတာ္မ်ားကေတာင္ ခ်ီးက်ဴးအ့ံၾသရသည္။ တရားေဟာသည္။ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္မွ တရားပြဲမ်ားကို အခ်ိန္အခါေပးတုိင္း ၾကြေရာက္ခ်ီးျမႇင့္သည္။ တရားနာ ပရိသတ္မ်ားမွာ ကုိယ္ေတြ႕တရားမ်ား၊ သာမန္လူတုိ႔ လက္လွမ္းမမီႏုိင္ေသာ သိမ္ေမြ႕ခက္ခဲနက္နဲေသာ တရားေတာ္မ်ားကိုနာရ၍ ပင့္ရက်ဳိး နပ္သည္။ ဤသို႔လွ်င္ ေတာင္စြန္းဓမၼဒူတ အရွင္ပညာေဇာတ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ စာခ်၊ စာေရး၊ တရားေဟာ၊ တရားျပရင္းျဖင့္ သာသနာျပဳ ေတာ္မူရာ ဘက္စုံေအာင္ျမင္သည့္ဆရာေတာ္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ ဘက္စုံထူးခြၽန္သည့္တပည့္မ်ားကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့ေပသည္။ ဓမၼဒူတ အရွင္ေဆကိႏၵ၊ ဓမၼဒူတ အရွင္ပညိႆရ၊ ဓမၼဒူတ အရွင္ပညာသာရတုိ႔မွာ ဆရာေတာ္နည္းတူ ဘက္စုံထူးခြၽန္သည့္ သာသနာျပဳ သူရဲေကာင္း ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။
(၆) ကြၽႏု္ပ္သည္ ျမန္မာျပည္ရွိ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကုိ သ႐ုပ္ခြဲၾကည့္မိပါသည္။ သံဃာထု၏ ေလးစားၾကည္ညိဳမႈ ခံယူရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၊ လူထု၏ေလးစားၾကည္ညိဳမႈကို ခံယူရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၊ သံဃာထုေရာ လူထုပါမက်န္ ရဟန္းရွင္လူ ပုဂၢိဳလ္အားလုံး၏ ေလးစားၾကည္ညိဳမႈကိုခံယူရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားဟူ၍ သုံးမ်ိဳးသုံးစားေတြ႔ရပါသည္။ စာခ်သက္သက္ျဖင့္ ပရိယတၱိသာ သနာျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ သံဃာထု၏ေလးစားၾကည္ညိဳမႈကို ခံယူခဲ့ရပါသည္။ လူထုအတြက္ တရားေဟာ တရားျပ သက္သက္ျဖင့္ ပဋိပတၱိသာသနာျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ လူထု၏ေလးစားၾကည္ညိဳမႈကို ခံယူခဲ့ရပါသည္။ သံဃာထုေရာ လူထုအတြက္ပါ သာသနာျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူအားလုံး၏ တမ္းတမ္းတတ လြမ္းတသသျဖင့္ ပါးစပ္ဖ်ားမွ မခ်ႏုိင္ေလာက္ေအာင္၊ ႏွလုံးသည္းဆုိင္တြင္ ခုိင္ခုိင္မာမာ စြဲျမဲေနေလာက္ေအာင္ ယုံၾကည္ေလးစား အားထားကုိးကြယ္မႈကို ခံယူခဲ့ရပါသည္။ ဥပမာ- လယ္တီဆရာေတာ္၊ မင္းကြန္းတိပိဋကဆရာေတာ္၊ ေတာင္ၿမိဳ႕မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္၊ ဓမၼဒူတ အရွင္ပညာေဇာတဆရာေတာ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
ျမတ္ဘုရား၏ သာသနာသည္ သံဃာမ်ား စံစားရန္အတြက္သာ မဟုတ္ပါ။ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား အတြက္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္သာ မဟုတ္ပါ။ သံဃာမ်ားအတြက္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ လူသားတိုင္း သက္ရွိသတၱ၀ါတုိင္း ခံစားႏုိင္ခြင့္ ရွိသည့္ သာသနာျဖစ္ပါသည္။ ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္မ်ားမွစ၍ ေသမင္း၏ခံတြင္းဝရွိ လူႀကီးမ်ားအထိ ခံစားပုိင္ခြင့္ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အရည္အခ်င္းရွိေသာ စြမ္းႏုိင္ေသာ ပိဋိကတ္ အေက်ာ္အေမာ္ ဆရာေတာ္မ်ားသည္ သံဃာထုအတြက္ေရာ လူထုအတြက္ပါ အလုပ္လုပ္သင့္လွပါသည္။ သာသနာျပဳရဟန္းေတာ္မ်ား ေမြးထုတ္ေပးဖုိ႔လုိသလုိ လူသားတုိင္း အသိအလိမၼာရွိေအာင္ ဘ၀ေနနည္းထုိင္နည္းသိေအာင္ ေနတတ္ထုိင္တတ္ သြားတတ္လာတတ္ ျပဳ မူေဆာင္ရြက္တတ္ ေျပာဆုိဆက္ဆံတတ္ ႏွလုံးသြင္းတတ္ အေနတတ္ အေသျမတ္ေအာင္ သာသနာျပဳဖုိ႔လည္း လုိအပ္လွပါသည္။
ယေန႔သံဃာအမ်ားစုသည္ ဒကာေပါမ်ားရန္အတြက္ ဒကာရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ေဆာင္၍ သာသနာျပဳေနၾကပါသည္။ စင္စစ္ ဆရာ ဒကာေတာ္စပ္မႈမွာ ခုိင္ျမဲေသာသဒၶါတရားမရွိလွပါ။ အေပၚယံေတာ္စပ္မႈ သဒၶါအတုသာျဖစ္ပါသည္။ “ဒကာက လွဴမည္ ဆရာက ယူမည္” ဆုိသည့္ အတုိင္းအတာသည္ သဒၶါတရားေပၚမွာ အေျခခံေနပါသည္။ ထုိအခါ ဆရာက ဒကာမွာ အျမင္မေတာ္တာရွိလွ်င္ပင္ မဆုံးမရဲ မေျပာရဲေတာ့ပါ။ ဆုံးမပဲ့ျပင္လုိက္လွ်င္ ဒကာဘက္မွ သဒၶါတရားပ်က္သြားမွာ စိုးရိမ္လာပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒကာမ်ားကို အလိုလုိက္ရင္း ဆရာေရာ ဒကာပါ တျဖည္းျဖည္းျဖင့္ ပ်က္စီးလာတတ္ပါသည္။ ဒကာဘက္မွၾကည့္လွ်င္လည္း ဆရာကိုၾကည္ညိဳလွ်င္ လွဴမည္။ အၾကည္ ညိဳပ်က္လွ်င္ လွဴမည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ဆရာ ဒကာေတာ္စပ္မႈ သဒၶါတရားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ယေန႔ သံဃာအမ်ားစုသည္ တပည့္ေပါမ်ားရန္အတြက္ တပည့္ပ်ဳိးေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို မသိက်ိဳးကြၽံျပဳလွ်က္ ရွိပါသည္။ ဆရာ တ ပည့္ေတာ္စပ္မႈသည္ ေမတၱာ ေစတနာ ကရုဏာ မုဒိတာ ၾသဇာတုိ႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ ခုိင္ျမဲပါသည္။ ဆူပူႀကိမ္းေမာင္း ရုံျဖင့္လည္း အၾကည္ညိဳမပ်က္ပါ၊ ရုိက္ႏွက္ဆုံးမလွ်င္လည္း အၾကည္ညိဳ မပ်က္ပါ။ တကယ့္သဒၶါတရားအစစ္ျဖစ္ပါသည္။ အေပၚယံ ၾကည္ ညိဳမႈမဟုတ္ပါ။ အတြင္းက်က် ထဲထဲ၀င္၀င္ ခ်စ္ေၾကာက္ရုိေသမႈျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သိကၡာရွိရွိ ဘုန္းကံႀကီးလို လာဘ္မ်ားလုိေသာ သံဃာမ်ားသည္ တပည့္မ်ား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သင့္လွပါသည္။
ဆရာဒကာ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ဆရာတပည့္ဆက္ဆံေရးကြာဟမႈကို ဥပမာျပဳပါဦးမည္။ ေက်ာင္းထုိင္ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးသည္ အေနအထိုင္ ေကာင္း၏။ ဆက္ဆံေရးေတာ္၏။ ၾကည္ညိဳဖြယ္ေဆာင္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရပ္ရြာက ေလးစားၾကည္ညိဳ၏။ ေထာက္ပံ့လွဴဒါန္းၾက၏။ တစ္ေန႔တြင္ ေက်ာင္းဒကာမိသားစုက ဆြမ္းခ်ဳိင့္လာယူရာတြင္ ဆရာဘုန္းႀကီး ညစာစားေနသည္ကို ေတြ႕သြားၾက၏။ ေက်ာင္းဒကာမ်ား အၾကည္ ညိဳပ်က္ကာ တသက္လုံး ဆြမ္းမပို႔ေတာ့ပါ။ ဆရာဒကာေတာ္စပ္မႈမွာ ဒကာ့အေပၚတြင္ ဆရာကမွီေနရသျဖင့္ အခ်ိန္မေရြး အၾကည္ညိဳ ပ်က္ ႏုိင္ပါသည္။ အခ်ိန္မေရြး ဆက္ဆံေရးၿပိဳကြဲႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ေက်ာင္းေဆာက္ျပီးကာမွ ေရစက္မခ်ႏုိင္ေတာ့ဘဲ ပစ္ထားခံရသည့္ ဘုန္းႀကီးမ်ား ေက်ာင္းေဆာက္ျပီးကာမွ ပႏၷက္အုတ္ျမစ္ပါမက်န္ ျပန္ဖ်က္ယူသြားၾကသည့္ဒကာမ်ားျဖင့္ ဆရာဒကာျပဳိကြဲမႈမ်ား ေတြးျမင္ေန ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေက်ာင္းထုိင္ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးသည္ အေနအထုိင္ေကာင္း၏။ သာသနာအတြက္ အလုပ္လုပ္၏။ ရပ္ရြာက်ဳိးေဆာင္ရြက္၏။ သုိ႔ေသာ္ ထုိ ဘုန္းႀကီးမွာ လူမႈဆက္ဆံေရးမတတ္ပါ။ အေပါက္ဆုိးလွပါ၏။ ထုိသုိ႔အေျပာဆုိးေသာ္လည္း သေဘာရုိးကိုသိေနၾက၍ တပည့္မ်ားက ေလး စားရုိေသၾကပါသည္။ တစ္ေန႔ ထုိဘုန္းႀကီး ညစာစားေနစဥ္ တပည့္ေက်ာင္းဒကာ မိသားစုမ်ားႏွင့္ ပက္ပင္းေတြ႕ပါသည္။ ထုိအခါ ေက်ာင္း ဒကာႏွင့္ ေက်ာင္းအမက ကေလးမ်ားကိုပထုတ္ကာ ဘုန္းႀကီးစားၿပီးသည္မ်ားကို ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းေပးခဲ့ပါသည္။ ေနာင္အခါမ်ားတြင္ ဆရာဘုန္းႀကီးဗုိက္ဆာလွ်င္ အလြယ္တကူစားႏုိင္သည့္ အစာအာဟာရမ်ား၊ ဆရာဘုန္းႀကီးႀကိဳက္တတ္ေသာ အစာအာဟာရမ်ား ပုိ႔လွဴ ထားပါေတာ့သည္။ ဆရာတပည့္ေတာ္စပ္မႈသည္ ခုိင္ျမဲေသာသဒၶါတရားျဖင့္ ခ်ီေႏွာင္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျဖစ္ပါသည္။ ေမတၱာ ကရုဏာ မုဒိတာတုိ႔ျဖင့္ အျပန္အလွန္ ေလးစားၾကည္ညိဳ ခ်စ္ခင္ေနၾက၍ ဆရာဘုန္းႀကီး မွားကြက္မ်ားကို အျပစ္မျမင္ပါ။ ေၾသာ္ . . . သူလဲ ဆာရွာေပမည္ကိုးဆုိသည့္ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား ကိန္း၀ပ္ေနပါသည္။
ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါးသည္ ငယ္စဥ္အခါ တပည့္ေက်ာင္းသားမ်ားကို စာေပသင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေတာ္မူခဲ့ၿပီး ထိုဆရာေတာ္ သက္ေတာ္ႀကီး ရင့္လာသည့္အခါ ထုိဆရာေတာ္၏တပည့္တစ္ေယာက္သည္ အစုိးအရအဖြဲ႕တြင္ ထိပ္တန္းအရာရွိႀကီးတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရ ေလ၏။ ထုိအရာရွိႀကီးက မိမိဆရာကုိေက်းဇူးဆပ္လုိ၍ ဆရာအေၾကာင္းစုံးစမ္းသည့္အခါ ထုိဆရာေတာ္ႀကီးမွာ ရဟန္းသိကၡာ ပ်က္စီးေန ေပၿပီ။ ရပ္သိရြာသိ အကုန္လုံးသိေနၾကပါသည္။ သုိ႔တုိင္ ထုိတပည့္ႀကီးမွာ အၾကည္ညိဳမပ်က္ပါ။ ေက်ာင္းေဆာက္လွဴသည္၊ ကား ၀ယ္ လွဴသည္။ က်န္းမာေရးအတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာတပည့္္ေတာ္စပ္မႈသည္ ဘယ္သူဖ်က္ဖ်က္ မပ်က္ႏုိင္သည့္ သဒၶါတရားအေပၚ မူတည္ေနသည္ကို ဆရာေတာ္ႀကီးက သက္ေသျပသြားျခင္းျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ အနာဂတ္သာသနာ့တာ၀န္ကို ပခုံးေျပာင္းထမ္းေဆာင္ၾကမည့္ ညီငယ္သံဃာမ်ားကိုမွာၾကားလုိသည္မွာ အတိမ္းအေစာင္းမခံ သည့္ ဒကာ/မ ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ သာသနာျပဳျခင္းကိုေရွာင္ၾကဥ္ျပီး ခုိင္ျမဲေသာသဒၶါတရားျဖင့္ သာသနာကို တကယ္ၾကည္ညိဳမည့္ အစစ္အမွန္သဒၶါတရားမ်ားတုိးပြားေအာင္ တပည့္မ်ားကိုျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးဖုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ အက်ိဳးအျမတ္ႀကီးသလို အရင္းအႏွီးလည္း ႀကီး မားပါသည္။ ရယူလုိလွ်င္ ေပးဆပ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကုိယ္က်င့္ သိကၡာျမင့္မားရမည္၊ စိတ္ရင္းေကာင္းရမည္၊ သေဘာထားႀကီးရမည္။ ေစတနာေကာင္းျဖင့္ အလုပ္မ်ားမ်ား လုပ္ရမည္။ ဤ သည္မွာ ဆရာဘက္မွ ေပးဆပ္ရမည့္ အရင္းအႏွီးမ်ား ျဖစ္ပါ၏။ ထုိအရင္းအႏွီးမ်ားမွ ဘုန္းကံႀကီးျခင္း လာဘ္မ်ားျခင္း၊ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားျခင္း၊ ၾသဇာႀကီးျခင္း၊ ပါရမီျပည့္၍ နိဗၺာန္ေရာက္သည့္ တုိင္ေအာင္ ေကာင္းက်ဳိးခံစားရျခင္းစသည့္ အသီးအပြင့္ အက်ိဳး အျမတ္မ်ား ျဖစ္ထြန္းလာမည္ ျဖစ္ပါ၏။ ေရွးဆရားေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ ဤနည္းျဖင့္ ၾသဇာတည္ေဆာက္ခဲ့ပါ၏။ သာသနာျပဳေတာ္မူခဲ့ပါ၏။ အပင္မပ်ိဳးဘဲ အညြန္႔မခ်ိဳးၾကပါ၊ ေရတြင္းမတူးဘဲ ေရၾကည္ မေသာက္ခဲ့ၾကပါ၊ မရင္းႏွီးဘဲ မသီးမပြင့္ခ်င္ၾကပါ၊ ဤသည္ကို ညီေနာင္အမ်ား သတိထားဘုိ႔လိုပါ၏။
မိမိသည္ သာသနာဥေသွ်ာင္မေထရ္ႀကီးမ်ားကို အကဲခတ္ေလ့လာၾကည့္ဖူးပါ၏။ ဂဏာဓိပတိ ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကေျပာသည္မွာ “ငါ တုိ႔ ဂုိဏ္းက ဒကာဦးေရသာမ်ားတာ၊ သံဃာဦးေရအနည္းသား” ဟု ျဖစ္၏။ တျခားဂုိဏ္းမွ သံဃာ့ဥေသွ်ာင္ ဆရာေတာ္ႀကီး တစ္ပါးကလည္း “ငါတုိ႔ဂိုဏ္းက သံဃာသာမ်ားက်တာ၊ ဒကာက်ေတာ့ သူတုိ႔ကိုမမီဘူးဗ်”ဟု ၾသ၀ါဒ ေပးသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ လူထုအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြင္ရင္း သာသနာျပဳလွ်င္ လူထုေမတၱာခံစားရမွာ ျဖစ္ျပီး သံဃာအက်ိဳးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ေဆာင္ရင္း သာသနာျပဳလွ်င္ သံဃာထု၏ ေမတၱာကုိ ခံစားရမည္ျဖစ္ပါသည္။ လူထုေရာ သံဃာထုပါမက်န္ သာသနာေတာ္တစ္ရပ္လုံးအတြက္ အလုပ္လုပ္ပါမူ လူထုေမတၱာေရာ သံဃာထု၏ ေမတၱာပါခံယူရမွာ ျဖစ္ပါသည္။
မည္သည့္ဂိုဏ္းပင္ျဖစ္ေစကာမူ အလုပ္မလုပ္လွ်င္ မႀကီးပြားႏုိင္ပါ။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သံဃာထုေရာ လူထုအတြက္ပါမက်န္ အလုပ္လုပ္ခဲ့ သည္။ သာသနာျပဳခဲ့သည္။ အပင္ပန္းခံ၊ အဆင္းရဲခံ၊ အနစ္နာခံခဲ့သည္ကို မေမ့ၾကဘုိ႔လုိပါ၏။
(ဤစာမူကို မႏၱေလးအုိးဘုိေထာင္၌ ေနစဥ္ ၂- ၃- ၂၀၀၅ (၁၃၆၆ ခု၊ တပုိ႔တြဲလဆုတ္ ၇ ရက္) ခုႏွစ္ကေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္။)