အရွင္ေမာဂၢလာန္သည္ ကလဝါလပုတၱ ရြာအနီး ေတာအုပ္တစ္ခုဝယ္ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေသာ
'ပစလာယမာနသုတၱန္' ကုိ နာၾကားရင္း တပုိ႔တြဲလဆန္း
(၇) ရက္ေန႔မွာ ရဟႏၲာျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ ဂိဇၩကုဋ္ေတာင္ေျခ သူကရခတလိုဏ္ဂူ၌ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေသာ 'ေဝဒနာပရိဂၢဟ ဒီဃနခသုတၱန္' ကုိ နာၾကားကာ တပုိ႔တြဲလျပည့္ေန႔၌
ရဟႏၲာ ျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဤသုိ႔လွ်င္ ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္
ကုိးလအၾကာ အဂၤါေလးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ သံဃသႏၷိပါတ အစည္းအေဝးႀကီး မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္ တပုိ႔တြဲလျပည့္ေန႔၌ -
၁။ ဆီးႏွင္း ျမဴတိမ္ အသူရိန္
မီးခုိး အညစ္အေၾကးငါးမ်ိဳးကင္းစင္ သန္႔ရွင္းၾကည္လင္သည့္ လျပည့္ညျဖစ္ျခင္း၊
၂။ ကိေလသာ အညစ္အေၾကး လုံးဝကင္းစင္
ရဟႏၲာႀကီးေပါင္း (၁၂၅၀) တုိ႔ အလုိအေလ်ာက္ ေဝဠဳဝန္မွာ စည္းေဝးမိျခင္း၊
၃။ ကႆပညီေနာင္
(၃) ေယာက္၏ တပည့္ေပါင္း (၁၀၀၀) ႏွင့္ အဂၢသာဝကႀကီး
(၂) ပါး၏ တပည့္ေပါင္း (၂၅၀) တုိ႔သည္ အားလုံး ဧဟိဘိကၡဳခ်ည္း ျဖစ္ေတာ္မူၾကျခင္း၊
၄။ ထုိရဟန္းအားလုံး၏ အဘိညာဏ္
(၆) ပါး ရေတာ္မူၾကသည့္ ဆဠာဘိည ရဟႏၲာႀကီးမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေတာ္မူၾကျခင္း၊
ဤ အဂၤါေလးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ ရဟႏၲာ ၁၂၅၀ တုိ႔ တက္ေရာက္ေတာ္မူၾကသည့္ ပထမသံဃသႏၷိပါတ
ပထမဦးဆုံးေသာ သံဃာ့ အစည္းအေဝးႀကီးကုိ ေတာင္ငါးလုံးကာခုိ ၿမိဳ႕ေတာ္ ရာဇၿဂိဳဟ္ရဲ့ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးမွာ
က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ဤသံဃာ့အစည္းအေဝးႀကီးမွာ
ျမတ္စြာဘုရားက အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္ျမတ္အား 'ပထမအဂၢသာဝက'
ရာထူးကုိ အပ္ႏွင္း ခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ အရွင္ေမာဂၢလာန္ မေထရ္ျမတ္ကုိေတာ့ 'ဒုတိယအဂၢသာဝက' ရာထူး ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူခဲ့
ပါတယ္။
အဂၢသာဝကႀကီး (၂) ပါး ေရြးခ်ယ္၍
ရာထူးခန္႔အပ္ၿပီး ထုိသံဃာ့အစည္းအေဝးႀကီးမွာပင္ ဘုရားအဆူဆူတို႔ ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူၿမဲျဖစ္သည့္
ဩဝါဒပါတိေမာက္ေဒသနာေတာ္ကုိ ခ်ီးေျမွာက္ေပးသနား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္(၉)လတင္းတင္း
ျပည့္ေျမာက္ခဲ့ပါၿပီ။ ပထမအႀကိမ္ သံဃာ့အစည္းအေဝးႀကီးကုိ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္မြန္ ေဝဠဳဝန္မွာ
က်င္းပေနခဲ့ပါသည္။ ေဝပုလႅေတာင္၊ ေဝဘာရေတာင္၊ ပ႑ဝေတာင္၊ ဣသိဂိလိေတာင္၊ ဂိဇၩကူဋေတာင္ဟူေသာ
ေတာင္ႀကီးငါးလုံးတုိ႔၏အလယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ရာဇၿဂိဳဟ္ဝယ္ မဂဓျပည့္ရွင္ ဘုရင္ဗိမၺိသာရသည္လည္း
ေသာတာပန္အရိယာ ျဖစ္ခဲ့ေလၿပီ။
ေဝဠဳဝန္ဟူေသာ မင္းဥယ်ာဥ္သည္လည္း
သာသနာ့ဥယ်ာဥ္ ျဖစ္ခဲ့ေလၿပီ။ မင္းႀကီးသည္ သူ၏ ဥယ်ာဥ္ေက်ာင္းဝယ္ ပထမသံဃာ့ အစည္းအေဝးႀကီး
က်င္းပေနသည္ကုိ ၾကည္ႏူးဝမ္းသာ ျဖစ္ေနပါသည္။ ကိေလသာကင္း သန္႔ရွင္းေသာ သံဃာ့အစည္းအေဝးႀကီးျဖင့္
ေဝဠဳဝန္သည္ က်က္သေရရွိလွပါသည္။ သာသနာဝင္မွာ မွတ္တုိင္ႀကီးတစ္ခု စုိက္ထူခဲ့ပါၿပီ။
အဂၢသာဝက ေရြးခ်ယ္ပြဲႀကီးကလည္း
ေဝဠဳဝန္ကုိ ဂုဏ္က်က္သေရတက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဝါးေတာႀကီး၏ စိမ္းစိမ္းစုိစုိ ညို႔ညုိ႔ေမွာင္ေမွာင္
အေရာင္မ်ား၏ အတြင္းမွာ ရဟႏၲာအရွင္သူျမတ္ (၁၂၅၀) တုိ႔၏ သကၤန္းေတာ္တုိ႔မွ ထြက္လာေသာ ဝါဝင္းေသာ
ေရႊေရာင္ျခည္တုိ႔က လႊမ္းမုိးလွ်က္ ရွိပါသည္။ ေတာင္တန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ သစ္ေတာႀကီးမ်ား၏
ခုိေတာင္လိုလုိ ညိုေမွာင္ေနသည့္ သဘာဝေပၚဝယ္ ျမဴလည္းမဆိုင္း၊ မီးခိုးလည္းမဝုိင္း၊ ဆီးႏွင္းလည္းမသုိင္းသည့္အတြက္
အသူရိန္ႏွင့္ တိမ္ကင္းစင္သည့္ ပုဏၰမီလစန္းက ဆြတ္ျဖန္းလုိက္ေသာ ေရာင္ျခည္တုိ႔သည္ ေငြရည္ေဘာ္ရည္မ်ား
သြန္းဖ်န္းထားသကဲ့သုိ႔ ေဖြးေဖြးျဖဴလွ်က္ ရွိပါေတာ့သည္။
ဟိမဝႏၲာမွ ေျပးလာေသာ ေအးတျမျမရွိသည့္
ေဆာင္းေႏွာင္း၏ ေျမာက္ေလေျပသည္ ေဝဠဳဝန္သံဃာ့အစည္းအေဝးႀကီးကုိ ဦးခုိက္ကာ ရာဇၿဂိဳဟ္ေတာင္တန္းႀကီးမ်ားဆီသုိ႔
ႏႈတ္ဆက္ဝင္ေရာက္သြားပါသည္။ ၾကည္လင္ေနေသာ ေကာင္းကင္ျပာႀကီးထဲဝယ္ မိဂသီႏွင့္ယွဥ္ေသာ နကၡတ္အေပါင္း
ၾကယ္တာရာအေပါင္းတုိ႔က အေရာင္တဖိတ္ဖိတ္ျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶအား ပူေဇာ္ေနၾကပါသည္။ ေဝဠဳဝန္ရွိ
ေက်းငွက္တုိ႔ တိတ္ဆိတ္ရုိေသစြာ နားစြင့္ေနၾကပါသည္။ အစဥ္တြန္က်ဴးေလ့ရွိေသာ ရွဥ့္နက္ႀကီးတုိ႔လည္း
ၿငိမ္သက္စြာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဩဝါဒကုိ နားစြင့္ေနၾကပါသည္။
၁၂၅၀ ေသာ ရဟႏၲာအရွင္ျမတ္ႀကီးမ်ားသည္ ျမတ္ဗုဒၶဆီသုိ႔ ဦးညႊတ္၍ နားစုိက္ေတာ္မူေနၾကပါသည္။
ျမတ္ဗုဒၶ၏ ကုိယ္ေတာ္မွ ၆ သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္တုိ႔သည္ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေရ၊ ေျမ၊ ေန၊ လ၊
နကၡတ္တာရာတုိ႔ကုိ လႊမ္းမုိး၍ လူးလြန္႔၊ ျမဴးကြန္႔တက္လာၾကပါသည္။ (၆) မ်ိဳးေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားသည္
စၾကာဝဠာအႏွံ႔ ျပန္႔ပြား ေျပးသြားေလဘိသကဲ့သုိ႔ ျမတ္ဗုဒၶေဟာႁမြက္သည့္ ဩဝါဒပါတိေမာက္ေဒသနာသည္
အဂၤါရွစ္ပါးႏွင့္ျပည့္စုံေသာ အသံေတာ္ျဖင့္ အကနိ႒ျဗဟၼာ့ျပည္သုိ႔တုိင္ေအာင္ လွ်ံ၍ ညံ၍
တက္ခဲ့ပါၿပီ။
ဩဝါဒပါတိေမာကၡေဒသနာ
သုံးဂါထာ
၁။ ခႏၲီ ပရမံ တေပါ တိတိကၡာ၊
နိဗၺာနံ ပရမံ ဝဒႏိၲ
ဗုဒၶါ။
န ဟိ ပဗၺဇိေတာ
ပရူပဃာတီ၊
န ဟိ သမေဏာ ေဟာတိ
ပရံ ဝိေဟဌယေႏၲာ။
တိတိကၡာ-တိတိကၡာဟုဆုိအပ္ေသာ၊ ခႏၲီ-သူတစ္ပါးတုိ႔
ျပစ္မွားေစာ္ကား စြပ္စြဲျခင္းႏွင့္ အခ်မ္းအပူစသည္ကုိ မ်က္ႏွာမႏြမ္း မညႈိးပန္းေအာင္
ခံႏုိင္စြမ္းရွိျခင္းသည္၊ ပရမံ-မြန္ျမတ္စြာေသာ၊ တေပါ-သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔အက်င့္ေပတည္း။
နိဗၺာနံ-တဏွာမွလြတ္ေျမာက္ရာ
နိဗၺာန္တရားကုိ၊ ပရမံ-အျမတ္ဆုံးဟူ၍၊ ဗုဒါၶ-ဘုရားအဆူဆူတုိ႔သည္၊ ဝဒႏိၲ-ေဟာေတာ္မူကုန္၏။
ပရူပဃာတီ-တစ္ပါးေသာ
သတၱဝါကုိ သတ္ျဖတ္ေလ့ရွိသူသည္၊ ပဗၺဇိေတာ-ရဟန္းသူျမတ္သည္၊ န ေဟာတိ-မျဖစ္ႏုိင္ေပ။
ပရံ-သူတစ္ပါးကုိ၊
ဝိေဟဌယေႏၲာ-ညွဥ္းဆဲ ႏွိပ္စက္ေသာသူသည္၊ သမေဏာ-ကိေလသာခပ္သိမ္းကုိ ၿငိမ္းေအးေစတတ္ ရဟန္းျမတ္သည္၊
န ေဟာတိ-မျဖစ္ႏုိင္ပါေပ။
၂။ သဗၺပါပႆ
အကရဏံ၊
ကုသလႆ
ဥပသမၸဒါ။
သစိတၱပရိေယာဒပနံ၊
ဧတံ
ဗုဒၶါန သာသနံ။
သဗၺပါပႆ-အျပစ္ရွိျငား ခပ္သိမ္းေသာ မေကာင္းမႈမ်ားကုိ၊
အကရဏံ-မျပဳ မလုပ္ရျခင္းလည္းေကာင္း၊ ကုသလႆ-အျပစ္ကင္းျငား ေကာင္းမႈမ်ားကုိ၊ ဥပသမၸဒါ-ျပည့္စုံေအာင္
စုေဆာင္းရျခင္းလည္းေကာင္း၊ သစိတၱပရိေယာဒပနံ-မိမိစိတ္ကုိ အညစ္အေၾကးသုတ္သင္ သန္႔ရွင္းေအာင္
ျပဳျပင္ရျခင္းလည္းေကာင္း၊ ဧတံ-မေကာင္းမႈကင္း ေကာင္းမႈသြင္း၍ စိတ္ရင္းစင္ရုိး ဤသုံးမ်ိဳးသည္၊
ဗုဒါၶနံ-အဆူဆူေသာ ဘုရားရွင္တုိ႔၏၊ သာသနံ-အဆုံးအမ ဩဝါဒေပတည္း။
၃။ အႏူပဝါေဒါ
အႏူပဃာေတာ၊
ပါတိေမာေကၡ စ သံဝေရာ၊
မတၱညုတာ စ ဘတၱသၼိ
ံ၊
ပႏၴၪၥသယနာသနံ၊
အဓိစိေတၱ စ အာေယာေဂါ၊
ဧတံ ဗုဒၶါနသာသနံ။
အႏူပဝါေဒါ-သူတစ္ပါးတုိ႔ကုိ မစြပ္စြဲရျခင္းလည္းေကာင္း၊
အႏူပဃာေတာ-သူတစ္ပါးတုိ႔ကုိ မညွဥ္းဆဲ မႏွိပ္စက္ရျခင္းလည္းေကာင္း၊ ပါတိေမာေကၡ-ပါတိေမာကၡသံဝရသီလႏွင့္
ဣၿႏၵိယသံဝရသီလ (၂) ပါး၌၊ သံဝေရာ စ-ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရျခင္းလည္းေကာင္း၊ ဘတၱသၼိ
ံ-ဆြမ္းခဲဘြယ္ ေဘာဇဥ္၌၊ မတၱညုတာ-ခံယူမႈ သုံးေဆာင္မႈ ဤႏွစ္ခုဝယ္ အတုိင္းအရွည္ကုိ သိရျခင္းလည္းေကာင္း။
ပႏၴၪၥသယနာသနံ-လူႏွင့္ေဝးကြာ အစြန္အဖ်ားက်ရာ
ဆိတ္ၿငိမ္ရာေက်ာင္း၌ ကိန္းေအာင္းေမြ႕ေလ်ာ္ရျခင္းလည္းေကာင္း။
အဓိစိေတၱ-သာမန္စိတ္ထက္ လြန္ကဲေသာ သမာဓိစိတ္၌၊
အာေယာေဂါ-အၿမဲႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ရျခင္းလည္းေကာင္း၊ ဧတံ-ဤအက်င့္တရား ေျခာက္ပါးသည္၊ ဗုဒၶါနံ-ဆူဆူထြဋ္ထား
ျမတ္စြာဘုရားတုိ႔၏၊ သာသနံ-လုိရင္းႏႈံးျပ ထုံးအရျဖင့္ သုံးၾကပေစ ဆုံးမေတာ္မူခ်က္ပါေပသတည္း။
ဤ ဩဝါဒပါတိေမာက္သုံးဂါထာကုိ သက္ေတာ္ရွည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္ျမတ္တုိ႔သည္ အသက္ထက္ဆုံး
သံဃာအား ျပသဆုံးမေတာ္မူၾကသည္။ သက္ေတာ္တုိ ျမတ္စြာဘုရားမ်ားမွာ ပထမေဗာဓိဟူေသာ ဝါေတာ္
(၂၀) အတြင္းမွာသာ ေဟာေျပာျပသ ဆုံးမေတာ္မူၾကပါသည္။ ဝိပႆီ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤဩဝါဒပါတိေမာက္ကုိ
(၇) ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ သိခီျမတ္စြာဘုရားသည္ (၆) ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ ေဝႆဘူ ျမတ္စြာဘုရားသည္လည္း
(၆) ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ ကကုသန္ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ေကာဏာဂုံ ျမတ္စြာဘုရားတုိ႔သည္္ တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္
ဩဝါဒပါတိေမာက္ျဖင့္ သံဃာအား ဩဝါဒေပး ဆုံးမေတာ္မူသည္။
ကႆပျမတ္စြာဘုရားသည္ (၆) လတစ္ႀကိမ္ ျပသဆုံးမေတာ္မူသည္။
ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားကဲ့သုိ႔ေသာ သက္ေတာ္တုိသည့္ ျမတ္စြာဘုရားတုိ႔သည္ (၁၅) ရက္တစ္ႀကိမ္
လျပည့္ လကြယ္ေန႔တုိင္း ပထမေဗာဓိဟူသည့္ ဝါေတာ္ (၂၀) အတြင္းမွာ ဤဩဝါဒပါတိေမာက္ျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားအား
ဆုံးမေတာ္မူပါသည္။ ငါတုိ႔၏ဆရာ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္ျမတ္
သည္ ဝါေတာ္ (၂၀) ဆုိသည့္ ပထမေဗာဓိအတြင္း၌သာ
ဩဝါဒပါတိေမာက္ျဖင့္ ရဟန္းတုိ႔အား ဆုံးမဩဝါဒေပးေတာ္မူသည္။
ဝါေတာ္ (၂၀) ေနာက္ပုိင္း ဒုတိယေဗာဓိသုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ
မိမိသည္ မည္သည့္ ပါတိေမာက္ကုိမွ်မျပေတာ့ဘဲ
တပည့္ရဟန္းတုိ႔ကုိသာ အာဏာပါတိေမာက္ကုိသာ လခြဲတစ္ႀကိမ္ ျပသေစခဲ့ပါသည္။ ဤသည္ကား
တပုိ႔တြဲလျပည့္ေန႔၏ ထူးျခားေသာ ဝိေသသလကၡဏာႏွစ္ရပ္ႏွင့္ စပ္၍ မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းလွေသာ-
၁။ ပထမသံဃသႏၷိပါတ အစည္းအေဝးႀကီး၊
၂။ ဘုရားအဆူဆူ လက္မလႊတ္သည့္ ဩဝါဒပါတိေမာက္ေဒသနာေတာ္ဟူသည့္
သာသနဝံသစာတမ္းပင္ ျဖစ္ပါသတည္း။
သီတဂူ စန္းလပမာ ခ်မ္းျမသာယာ ရွိၾကပါေစ။
အဓိပတိဆရာေတာ္
သီတဂူကမ႓ာ့ဗုဒၶတကၠသုိလ္
